Xét nghiệm ADN vẫn là phương pháp xác định quan hệ huyết thống chính xác nhất, được y học Việt Nam và quốc tế tin dùng. Với những tiến bộ y học ngày nay, việc xét nghiệm ADN có thể được thực hiện trên rất nhiều loại mẫu khác nhau với sự khác biệt không đáng kể. Vậy xét nghiệm huyết thống cần những gì hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau nhé.
Danh Mục Bài Viết
Như thế nào là xét nghiệm ADN huyết thống?
Xét nghiệm ADN huyết thống là xét nghiệm phân tích thông tin ADN trong 23 cặp nhiễm sắc thể của hai hoặc nhiều người trong một mối quan hệ gia đình. Trước đây, các phương pháp khác đã tồn tại cho mục đích này, chẳng hạn như đối chiếu nhóm máu ABO, phân tích protein và enzyme hay sử dụng kháng nguyên bạch cầu (HLA), tuy nhiên xét nghiệm DNA là phương pháp được ưa chuộng, tiên tiến và đáng tin cậy nhất hiện nay.
ADN của mỗi sinh vật, được thừa hưởng từ cả bố và mẹ, giúp xác định các đặc điểm riêng của nó. Dựa trên quy định này, xét nghiệm ADN là xét nghiệm phân tích ADN trong tế bào cơ thể, từ đó biết được hai cá nhân có quan hệ huyết thống với nhau hay không.
Nếu mẫu ADN của hai cá thể khớp nhau ở từng gen thì có thể khẳng định đến 99,99% hai cá thể có quan hệ huyết thống gần gũi. Ngược lại, nếu 2 mẫu ADN chênh lệch nhau từ 2 gen trở lên có nghĩa là không có quan hệ huyết thống.
Mục đích của xét nghiệm ADN huyết thống:
- Xác định quan hệ huyết thống cha – con.
- Xác định quan hệ họ hàng.
- Xác định quan hệ huyết thống theo dòng mẹ.
- Xác định quan hệ cha con không xâm lấn.
- Xác định quan hệ cha con xâm lấn .
- Giám định hài cốt.
- Làm các chứng từ pháp lý/xuất khẩu (như xin visa, xin thị thực).
- Thực hiện các thủ tục hành chính như làm giấy khai sinh, nhận họ hàng, anh em…
Các loại xét nghiệm ADN huyết thống phổ biến
Nhiều người nghĩ rằng xét nghiệm ADN chỉ xác định được mối quan hệ huyết thống giữa cha mẹ và con cái hoặc giữa anh chị em ruột thịt trong gia đình. Tuy nhiên, xét nghiệm ADN có thể cho chúng ta biết nhiều điều hơn thế.
ADN huyết thống trực hệ
Xét nghiệm ADN huyết thống trực hệ là để xác định mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. ADN là một chuỗi xoắn kép bao gồm hai sợi, một sợi được thừa hưởng từ người cha và sợi kia được thừa hưởng từ người mẹ. Nhờ đó, thông qua xét nghiệm ADN có thể dễ dàng xác định mối quan hệ huyết thống giữa cha và mẹ có phải là huyết thống hay không với độ chính xác lên đến trên 99,99999998%.
ADN huyết thống theo dòng mẹ
ADN ngoài nhân của tế bào còn được tìm thấy trong ty thể và chỉ di truyền từ mẹ sang con. Những đứa con sẽ nhận ADN ty thể từ người mẹ và từ đó những đứa con gái tiếp tục truyền ADN ty thể cho các thế hệ tiếp theo. Vì vậy, xét nghiệm ADN huyết thống bên mẹ chủ yếu là xét nghiệm ADN ty thể, nhằm xác định quan hệ mẹ con, anh chị em cùng cha khác mẹ, cháu – chị ruột của người mẹ,…
ADN huyết thống theo dòng nội
Theo quy luật thừa kế, những người con trai bên nội như: ông nội, chú, bác, cha, cháu, con trai… đều mang nhiễm sắc thể Y giống nhau. Vì cặp nhiễm sắc thể giới tính của nam giới là XY nên chắc chắn nhiễm sắc thể X sẽ nhận từ mẹ và nhiễm sắc thể Y sẽ nhận từ bố.
Các gen trên nhiễm sắc thể này rất khó thay đổi và có thể giống nhau trong vòng 25 thế hệ nên xét nghiệm ADN trên nhiễm sắc thể Y có thể xác định huyết thống nội, ngoại, các mối quan hệ như: ông – cháu; chú, bác – cháu trai,…
Ngoài ra, còn có thể xác định quan hệ bà nội – cháu gái, hai chị em gái cùng cha hoặc dì (chị gái của bố) – cháu gái bằng xét nghiệm ADN trên nhiễm sắc thể giới tính X. Vì nữ có cặp NST giới tính là XX, nam có cặp XY nên chắc chắn bố sẽ nhận 1 NST X từ bà nội và NST X này chắc chắn sẽ truyền cho con gái nên cháu gái sẽ luôn có 1 NST X từ bà ngoại.
Đối với hai chị em cùng cha, cả hai đều nhận nhiễm sắc thể X từ cha hoặc từ bà của họ. Tương tự như cô và cháu gái, cháu có 1 nhiễm sắc thể X từ bà nội, cháu gái có 1 nhiễm sắc thể từ bố hoặc cũng có thể từ bà ngoại nên đều có thể dễ dàng nhận ra từ kết quả xét nghiệm ADN trên nhiễm sắc thể X.
Xét nghiệm huyết thống cần những gì?
Các vật mẫu để xét nghiệm ADN
Xét nghiệm ADN có thể thực hiện trên nhiều mẫu xét nghiệm như: mẫu máu, mẫu mô, móng tay, chân tóc, xương, răng, dây rốn, tế bào niêm mạc miệng,… Các mẫu này đều cho kết quả chính xác cao, khác biệt không nhiều. Xét nghiệm ADN có thể được thực hiện từ một đứa trẻ chưa sinh (mẫu nước ối của thai nhi) hoặc ở mọi lứa tuổi vì bộ gen được thiết lập khi thụ thai và tồn tại lâu dài.
Các mẫu xét nghiệm ADN và cách thức lấy mẫu như sau:
Mẫu máu
Xét nghiệm ADN trên mẫu máu là cách kiểm tra huyết thống phổ biến nhất hiện nay bởi cách thực hiện đơn giản. ADN trong máu có tính ổn định cao, không bị biến tính bởi môi trường, xét nghiệm cho kết quả nhanh.
Việc lấy mẫu máu để xét nghiệm ADN được thực hiện như sau:
- Liên hệ với các trung tâm y tế, cơ sở xét nghiệm để chuẩn bị dụng cụ lấy mẫu cần thiết.
- Rửa tay, chuẩn bị đầu tip đã khử trùng, bút lấy mẫu, giấy lấy mẫu.
- Ghi tên (ký hiệu) người lấy mẫu phân tích vào phiếu lấy mẫu máu.
- Lau ngón giữa (hoặc gót chân ở trẻ dưới 1 tuổi) bằng bông tẩm cồn.
- Cắm đầu bút vào và tháo nắp bảo vệ.
- Đặt đầu bút vào đầu ngón tay (hoặc gót chân của trẻ), nhấn nút lấy máu để lấy mẫu.
- Bóp nhẹ đầu ngón tay cho đến khi lấy được một giọt máu.
- Áp ngón tay vào vòng tròn của giấy lấy mẫu để thấm giọt máu.
- Lau các đầu ngón tay bằng bông tẩm cồn, giữ chặt chỗ nhổ để máu không thấm ra ngoài.
- Giữ nguyên giấy lấy mẫu máu, để khô trong 10 phút, gấp lại và cho vào phong bì có ký tên.
- Hoặc có thể thu thập mẫu máu bằng các phương pháp lấy máu tương tự các xét nghiệm khác trên bệnh phẩm là máu.
- Lấy mẫu máu của cả hai người để xác định mối quan hệ huyết thống, gửi kèm phiếu yêu cầu phân tích ADN và chờ kết quả.
Mẫu tóc có chân
Hiệu quả của xét nghiệm ADN trên mẫu tóc tương đương với xét nghiệm ADN trên các loại mẫu khác. Xét nghiệm ADN trên các mẫu tóc có thể được thực hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng không nên sử dụng phương pháp này cho trẻ sơ sinh hoặc tóc quá mỏng khiến khó nhổ ra chân tóc.
Các bước lấy mẫu gửi xét nghiệm ADN như sau:
- Nhổ 5-7 sợi tóc có chân tóc, đặt lên tờ giấy A4 trắng sạch, phần chân tóc sẽ bám trên mặt giấy.
- Bọc mẫu tóc cẩn thận, ghi tên, thông tin mẫu và chữ ký, sau đó gói vào phong bì tương ứng.
- Hai mẫu tóc cần xét nghiệm ADN sau khi chuẩn bị xong được cho vào một phong bì lớn, gửi kèm theo phiếu yêu cầu xét nghiệm ADN và chờ kết quả.
Mẫu tế bào niêm mạc miệng
Xét nghiệm ADN bằng tế bào niêm mạc miệng có thể thực hiện ở mọi lứa tuổi, tại nhà hay trung tâm y tế. Các bước lấy mẫu như sau:
- Người lấy mẫu hạn chế ăn uống, đặc biệt không uống sữa, trà, cà phê, hút thuốc lá từ 4 giờ trước khi lấy mẫu.
- Súc miệng, rửa tay 3 lần bằng nước ấm trước khi lấy mẫu.
- Dùng tăm bông đã khử trùng, lấy tế bào mặt trong má (niêm mạc miệng), bằng cách lau nhẹ nhàng đầu tăm bông, xoay tròn khoảng 30 lần trên mặt trong của má.
- Lấy 3 mẫu bệnh phẩm (3 mẫu tế bào niêm mạc miệng) cho 1 người.
- Để mẫu khô tự nhiên trong không khí ít nhất 15 phút, chú ý giữ sạch, không để đầu bông chạm vào vật.
- Bảo quản tăm bông trong hộp đựng mẫu, ghi thông tin trên bao bì.
- Lấy mẫu trên cả hai người cần thực hiện xét nghiệm quan hệ huyết thống.
- Gửi mẫu kèm theo yêu cầu phân tích ADN và chờ kết quả.
Mẫu nước ối, sinh thiết gai nhau
Xét nghiệm DNA xác định huyết thống này không được khuyến nghị, vì chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau có nguy cơ gây hại cho thai nhi. Vì vậy, thường chỉ trong những trường hợp đặc biệt, như cần xét nghiệm sàng lọc dị tật trước sinh, bác sĩ mới cho phép chọc ối.
Chọc ối để lấy mẫu ADN của thai nhi có thể được thực hiện khi thai nhi được ít nhất 15 tuần tuổi, cần lấy ít nhất 2 – 5ml nước ối để xét nghiệm.
Ngoài ra, xét nghiệm ADN có thể được thực hiện với các mẫu dây rốn sau khi rụng, dịch cơ thể,… nhưng ít phổ biến hơn. Yêu cầu mẫu và cách lấy mẫu sẽ được hướng dẫn cụ thể tại trung tâm kiểm định.
Mẫu móng tay, chân
Cách lấy mẫu móng tay, chân để xét nghiệm ADN đạt yêu cầu như sau:
- Rửa sạch cả móng tay, móng chân của người được lấy mẫu.
- Cắt móng tay, móng chân để thu được ít nhất 40 mg mẫu.
- Đóng gói mẫu cẩn thận bằng giấy A4 trắng sạch, ghi thông tin về người đưa mẫu, chữ ký và cho vào phong bì có ghi thông tin tương ứng.
- Gửi cả mẫu xét nghiệm của 2 người cần phân tích vào 1 phong bì lớn, gửi cùng phiếu yêu cầu phân tích ADN và chờ kết quả.
Các loại giấy tờ cần thiết
Xét nghiệm ADN được chia thành hai nhóm mục đích khác nhau. Tương ứng, các loại giấy tờ cần thiết cũng khác nhau.
Nếu kết quả xét nghiệm được sử dụng cho mục đích hành chính như ghi vào giấy khai sinh trước khi đăng ký kết hôn, giải quyết thủ tục nuôi con sau khi ly hôn, nhập quốc tịch… thì cần mang theo đầy đủ các giấy tờ sau:
- Người trên 18 tuổi phải có đầy đủ chứng minh nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân.
- Người dưới 18 tuổi phải có chữ ký của người giám hộ, hoặc sổ hộ khẩu và các giấy tờ có xác nhận của địa phương nơi đang sinh sống.
Nếu việc xét nghiệm ADN nhằm mục đích pháp lý thì bạn cần cung cấp một trong các mẫu xét nghiệm trên cùng các giấy tờ làm căn cứ pháp lý sau này. Nếu người yêu cầu kiểm tra là người nước ngoài thì cần có hộ chiếu gốc.
Đơn vị xét nghiệm ADN huyết thống uy tín, an toàn
Hiện nay, một trong những cơ sở xét nghiệm ADN cha con uy tín chất lượng hàng đầu tại khu vực TP.HCM không thể không nhắc đến Trung Tâm xét nghiệm ADN GENVIET. Tại đây luôn mang đến cho khách hàng những tiện ích tốt nhất:
- Phòng thí nghiệm hiện đại, đạt tiêu chuẩn ISO 9001:2015, hệ thống máy giải trình tự, công nghệ tách chiết ADN hiện đại nhất thế giới.
- Thủ tục đăng ký nhanh chóng, các loại mẫu xét nghiệm đa dạng, dễ dàng và nhanh chóng (mẫu máu, niêm mạc miệng, móng tay, móng chân, cuống rốn,…). Thời gian trả kết quả chỉ sau 1 ngày làm việc, thậm chí sau 8h kể từ khi nhận mẫu.
- Xét nghiệm tiêu chuẩn phân tích 24 locus gen theo quy trình chuẩn kép do 2 nhóm kỹ thuật viên độc lập thực hiện, nếu kết quả không cùng huyết thống sẽ được thực hiện lại để khẳng định và xác định. Do đó độ chính xác 100% được đảm bảo.
- Đội ngũ kỹ thuật viên trình độ chuyên môn cao; đội ngũ tư vấn tận tâm, chuyên nghiệp; nhân viên thu mẫu cẩn thận, tận tình, hỗ trợ thu mẫu tại chỗ. Kết quả kiểm tra có giá trị pháp lý, được công nhận và sử dụng trên toàn thế giới.
- Thông tin và kết quả xét nghiệm được cam kết bảo mật tuyệt đối bằng hệ thống mã vạch, chỉ cá nhân có tên trong phiếu yêu cầu xét nghiệm mới được tiếp cận kết quả.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: Phòng 601, 383 Võ văn Tần, Phường 5, Quận 3, Tp Hồ Chí Minh
- Điện thoại: 0889.83.83.63
- Email: csgenviet@gmail.com
- Website: https://benhvienadnsaigon.com/
Bài viết trên đã tổng hợp những thông tin về xét nghiệm ADN huyết thống là gì và xét nghiệm huyết thống cần những gì để bạn có thể yên tâm chuẩn bị các mẫu xét nghiệm và giấy tờ trước khi tiến hành những xét nghiệm cần thiết.