Chức năng của ADN là chức năng lưu trữ, bảo quản và truyền thông tin di truyền giữa các thế hệ, góp phần quy định tính trạng của sinh vật. Cụ thể về chức năng của ADN và ứng dụng của ADN trong cuộc sống sẽ được chúng tôi chia sẻ ngay dưới bài viết này, hãy cùng theo dõi nhé!
Danh Mục Bài Viết
Tìm hiểu về ADN
Ngay sau đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu để biết rõ ADN là gì cũng như cấu tạo và các chức năng của ADN.
ADN là gì? ADN viết tắt của từ gì?
ADN còn được gọi là axit deoxyribonucleic. Thuật ngữ tiếng Anh cho DNA là DNA, viết tắt của Deoxyribonucleic acid. ADN là một phân tử phức tạp mang thông tin di truyền của các hệ thống sống. Hầu hết tất cả các sinh vật đa bào đều có bộ ADN hoàn chỉnh của riêng chúng. Trong quá trình sinh sản, các phân tử ADN trải qua quá trình phân chia, vì vậy một phần ADN của chúng sẽ được truyền lại cho thế hệ tiếp theo.
Theo NLM (Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ), ADN của con người được tạo thành từ khoảng 3 tỷ cặp bazơ và hơn 99% các cặp bazơ đó giống nhau ở tất cả mọi người. ADN có khả năng tự tái tạo và nhân đôi. Nhân đôi là sự tổng hợp hai tế bào con giống nhau từ tế bào mẹ dựa trên nguyên tắc bổ sung và nguyên tắc bán bảo toàn.
Với quá trình tự sao chép, hai sợi đơn của ADN mẹ sẽ từ từ được tách ra để tạo thành hai sợi khuôn mới. Sợi mới sẽ tổng hợp và tháo xoắn để tạo thành hai phân tử ADN con.Vì vậy, sau khi tổng hợp ADN, từ một tế bào mẹ sẽ hình thành hai tế bào con giống hệt nhau và giống với tế bào mẹ. Bên cạnh đó, mỗi loài sinh vật có trình tự gen, nucleotit khác nhau và có những đặc điểm riêng. Việc thay đổi vị trí của 4 nucleotit sẽ tạo ra phân tử ADN khác với phân tử ADN của sinh vật. Do đó, ADN vừa đa dạng vừa đặc hiệu.
Các thành phần cấu tạo của ADN
Phân tử DNA được tạo thành từ tính đa hình. Các đơn phân là nucleotit. Một nucleotit gồm 3 phần chính như sau:
-
1 bazơ nitơ (có thể là 1 trong 4 loại A, T, G, X).
-
Gồm 1 gốc đường deoxyribozo (C5H10O4).
-
Và 1 gốc axit photphoric (H3PO4).
Các nucleotide này khác nhau về nitơ bazơ, vì vậy tên của chúng thường sẽ là tên cơ sở của bazơ nitơ. Các nucleotit này liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị để tạo thành phân tử ADN được tạo thành từ liên kết giữa gốc đường của một đơn phân này và gốc axit của một đơn phân khác.
Cấu trúc của ADN chúng ta có thể hình dung đây là một chuỗi xoắn kép và song song với nhau. Hai đoạn mạch xoắn theo trục cố định ngược chiều kim đồng hồ. Mỗi trình tự được gọi là một polynucleotide. Ở người, trình tự này bao gồm 3 tỷ Nu, trong đó 99% là giống nhau về cấu trúc. Chỉ 1% trong số họ là khác nhau, điều này xác định sự khác biệt giữa con người và con người.
Chức năng của ADN
ADN có ba chức năng quan trọng:
-
Mã hóa thông tin di truyền: ADN mã hóa số lượng, thành phần và trình tự các nucleotide trong ADN.
-
Bảo quản thông tin di truyền: Khi ADN được tổng hợp hoặc phân chia, nếu xảy ra sai sót trong quá trình đó, phân tử ADN rất có thể sẽ được sửa chữa bởi hệ thống enzyme sửa lỗi trong tế bào.
-
Bảo tồn thông tin di truyền: Nhờ quá trình nhân đôi ADN, thông tin di truyền được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Như vậy, chức năng của ADN là mang thông tin di truyền, lưu giữ và bảo quản thông tin di truyền, biến nạp tạo cơ sở cho quá trình tiến hoá. Thông tin di truyền mang dữ liệu về cấu trúc và đặc điểm của từng loại nuclêôtit có trong sinh vật, do đó ADN sẽ góp phần quyết định đặc điểm của sinh vật đó.
Ứng dụng chức năng ADN trong cuộc sống
Cùng với những nghiên cứu chuyên sâu về chức năng của ADN trong xã hội loài người, chúng tôi đã ứng dụng xét nghiệm ADN vào nhiều mục đích khác nhau. Một số xét nghiệm ADN quan trọng không thể bỏ qua bao gồm:
-
Xét nghiệm tiền lâm sàng: Có rất nhiều bệnh đang được phát hiện ở người mà nguyên nhân là bệnh do yếu tố di truyền. Tức là trong gia đình có người mắc bệnh hoặc mang gen bệnh sẽ di truyền cho con cái. Ví dụ, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, v.v.
-
Sàng lọc trước sinh: Đây là xét nghiệm cực kỳ quan trọng để kiểm tra xem bé có gặp vấn đề gì về rối loạn di truyền các nhiễm sắc thể hay không. Bệnh cần được phát hiện sớm để điều trị, thậm chí đình chỉ thai nghén khi cần thiết vì nguy cơ thai nhi bị dị tật sẽ cao.
-
Xét nghiệm ADN huyết thống: Là phương pháp khoa học giúp các thành viên trong gia đình xác định có quan hệ huyết thống hay không với độ chính xác cao. Xét nghiệm này dựa trên nguyên tắc bảo tồn gen của ADN. Tức là đứa trẻ sẽ nhận một nửa số gen từ mẹ và một nửa số gen còn lại từ bố. Điều này dành cho mục đích cá nhân hoặc hành chính.
ADN được biết đến là dữ liệu cá nhân vô cùng quan trọng mà mỗi người cần bảo mật để tránh bị kẻ xấu lợi dụng. Một số quốc gia đã ban hành luật cấm cung cấp thông tin dữ liệu di truyền cho các công ty bảo hiểm cũng như nhà cung cấp,… Nhưng trong một số trường hợp, thông tin bắt buộc phải được thực hiện để phối hợp với các cơ quan khác như phối hợp với điều tra của các cơ quan chức năng.
Hiện nay, người ta nói đến xét nghiệm ADN là để chỉ xét nghiệm huyết thống nói chung. Phương pháp này có độ chính xác cao để xác định mối quan hệ giữa hai hoặc nhiều người. Thường là những trường hợp như cha – con, ông – cháu, anh họ, anh em cùng cha khác mẹ .
Xét nghiệm ADN ở đâu? Cách xét nghiệm và chi phí xét nghiệm ADN
Xét nghiệm ADN ở đâu để đạt độ chuẩn xác? Chi phí xét nghiệm ra sao và có những cách xét nghiệm ADN nào? Cùng xem nhé!
Địa chỉ xét nghiệm ADN
Tại Việt Nam hiện nay có rất nhiều trung tâm có thể thực hiện việc xét nghiệm ADN. Độ chính xác của xét nghiệm còn căn cứ vào nhiều những yếu tố khác nhau. Bởi vậy bạn không nên tuỳ tiện lựa chọn những trung tâm xét nghiệm thông thường nào đó mà còn cần tìm hiểu thật rõ trước khi thực hiện xét nghiệm ADN.
Dưới đây là một số bí quyết giúp bạn có thể lựa chọn được trung tâm tốt nhất để xét nghiệm ADN:
-
Lựa chọn các trung tâm áp dụng công cụ và máy móc cùng những kĩ thuật xét nghiện hiện đại và tiên tiến.
-
Được nhiều khách hàng phản hồi tốt về chất lượng cũng như sự chính xác.
-
Dịch vụ chuyện nghiệp và khi lấy mẫu phải đảm bảo an toàn cho mẫu vật cũng như người lấy mẫu.
-
Tuân thủ nghiêm tú ccác điều kiện bảo mật thông tin cho khách hàng của mình.
-
Có sự uy tín trên thị trường.
Một số trung tâm xét nghiệm ADN được nhiều người biết đến cũng như được đánh giá cao hiện nay có thể kể đến như các trung tâm Medlatec, Gentis, Bionet…
Cách để xét nghiệm ADN
-
Lấy mẫu máu: máu được lấy giống như các xét nghiệm thông thường khác và gửi đến phòng phân tích để xử lý.
-
Lấy mẫu tóc: Điều kiện là tóc phải còn nguyên vẹn để thực hiện. Người thử sẽ cung cấp 2-3 sợi lông trên chân.
-
Làm móng chân: vì cách lấy mẫu đơn giản nên phương pháp này rất phổ biến. Khi lấy mẫu, chú ý làm sạch kỹ lưỡng móng.
-
Lấy mẫu niêm mạc ở miệng: Trong một số trường hợp, một mẫu niêm mạc miệng sẽ được sử dụng. Đây là lớp tế bào niêm mạc màu trắng nằm ở khóe má bên trong miệng. Kỹ thuật viên sẽ lấy một dụng cụ đặc biệt và xoa má của bạn để lấy bất kỳ tế bào nào. Trước đó, bạn cần làm sạch răng.
-
Mẫu dây rốn: Ở trẻ sơ sinh, khi không thể lấy được các mẫu trên và để thuận tiện, người ta sử dụng mẫu dây rốn. Người nhận chỉ cần cho một mẩu dây rốn nhỏ vào phong bì và gửi đến nơi nhận mẫu để xét nghiệm.
-
Nước ối: Với thai nhi còn trong bụng mẹ, người ta cũng có thể xét nghiệm ADN thông qua nước ối. Việc chọc ối này cần đảm bảo thai nhi được 15-16 tuần tuổi. Lượng để uống là 3-5 ml. Phương pháp này không chỉ khẳng định mối quan hệ huyết thống mà còn giúp bác sĩ tầm soát một số bệnh tật về di truyền như hội chứng Down hay hội chứng Patau …
-
Một số mẫu mã khác như bàn chải đánh răng, răng sữa, tinh dịch, dao cạo râu, v.v.
Chi phí xét nghiệm ADN
Chi phí xét nghiệm ADN sẽ phụ thuộc vào nhiều những yếu tố khác nhau,bao gồm:
-
Mối quan hệ giữa những người thực hiện tham gia xét nghiệm. Việc kiểm tra các mối quan hệ trực tiếp như cha – con, mẹ – con sẽ tốn kém hơn các mối quan hệ gián tiếp như cháu – cháu; chú, bác – cô – cháu; bà ngoại – cháu gái; hai anh em cùng cha khác mẹ…
-
Cơ sở xét nghiệm: Các cơ sở xét nghiệm được chứng nhận hợp pháp luôn đắt hơn các cơ sở xét nghiệm dân sự thông thường, các cơ sở uy tín, chuyên nghiệp cũng đắt hơn các cơ sở xét nghiệm khác. những khu vực khác…
-
Lựa chọn việc lấy mẫu xét nghiệm: Thông thường lấy mẫu máu và mẫu niêm mạc miệng cho kết quả nhanh và dễ giải mã hơn nên việc thanh toán tất nhiên sẽ rẻ hơn so với các mẫu khác.
-
Thời gian có kết quả: Tùy vào thời gian bạn yêu cầu trả kết quả khác nhau sẽ có số tiền khác nhau. Thời gian thanh toán càng nhanh thì chi phí càng cao.
Trung bình một lần xét nghiệm ADN sẽ có giá từ 1.300.000 – 3.900.000 đồng với thời gian trả lời kết quả xét nghiệm là 48 giờ. Với thời gian lấy kết quả nhanh chóng, khoảng 2h đồng hồ, mức giá này có thể lên đến 10.000.000đ đến 15.000.000đ.
Lời kết
Chắc hẳn qua bài viết trên bạn đã hiểu được bản chất và chức năng của ADN là gì rồi phải không nào! Nếu tìm hiểu sâu các chi tiết của khoa học về di truyền học thì bạn sẽ tìm thấy nhiều điều thú vị hơn nữa đấy!